مقدمه
ایده اولیه ایجاد پول دیجیتال جهانی توسط گروهی از متخصصان رمزنگاری به نام سایفرپانکها در دهه 90 میلادی مطرح شد. سپس نمونههایی از پول دیجیتال تولید شد ولی فراگیر نشد. در سال 2008 میلادی شخص یا گروهی ناشناس به نام ساتوشی ناکاماتو با انتشار سپید نامهای در فضای سایبر، راهحل خود برای ایجاد پرداخت نقدی دیجیتال را اعلام کرد. سپس در سال 2009 شبکه بیت کوین راهاندازی شد. در حال حاضر هزاران رمزارز و رمزدارایی در فضای سایبر وجود دارد.
NFT
با خلق بیت کوین به عنوان مشهورترین رمزارز جهان، فناوری دفتر کل توزیع شده به دنیا معرفی شد. بر اساس این فناوری که ترکیبی از چند فناوری دیگر از جمله رمزنگاری است، گونه جدیدی از دارایی در فضای سایبر به وجود آمد که رمزدارایی نام گرفت. رمزداراییها شامل رمزارزها، استیبل کوینها، توکنهای غیر مثلی یا ان اف تی (NFT)، و مواردی دیگر هستند. بنابراین در حال حاضر استفاده از واژه رمزدارایی دارای عمومیت بیشتر و از نظر فنی دقیقتر است.
فناوری دفتر کل
فناوری دفتر کل توزیع شده موجب شده است که رمزداراییهای حسب اینکه از چه نوع دفتر کلی استفاده میکنند، ویژگیهای منحصر به فردی داشته باشند. بنابراین رمزداراییهایی که از فناوری دفتر کل توزیع شده عمومی استفاده میکنند دارای ویژگیهایی از جمله جهانشمولی،گمنامی کاربران، حریم خصوصی بالا، شفافیت، امنیت، سرعت، کاهش هزینه، فقدان نهاد رسمی مسئول و کنترل کننده و حاکمیت اعضاء شبکه، توزیعشدگی نرمافزاری و سختافزاری، خارج بودن از نظامهای قانونی و قانونگذاری برخوردارند. همین ویژگیها موجب جذابیت این داراییها برای برخی از بزهکاران شده است.
سخن پایانی
جرایم مرتبط با رمزداراییها به دو دسته عمده قابل تقسیم است. رمزدارایی به عنوان آماج یا هدف جرم یا رمزدارایی به عنوان وسیله ارتکاب جرم. با توجه به ارزش بالای اقتصادی، گستردگی جهانی و ماهیت مجازی، رمزداراییها اهداف مناسبی برای بزهکاران محسوب میشوند. سالانه میزان قابل توجهی رمزدارایی از طریق هک یا دسترسی غیرمجاز، اسکم و کلاهبرداری از اشخاص ربوده میشود. از سوی دیگر استفاده از رمزداراییها توسط برخی بزهکاران در فعالیتهایی نظیر پولشویی و تأمین مالی تروریسم نیز گزارش شده است.
از این رو سوءاستفادههایی که میتواند در حوزه رمزارزها صورت گیرد را میتوان در دو دسته حقوقی و کیفری مورد بررسی قرار داد. در دسته حقوقی، ممکن است اختلافاتی در خصوص معاملات مربوط به رمزارز و عدم وفای به عهد یا دیگر مسائل مربوط به تعهدات صورت گیرد که میتواند مبنای دعوای حقوقی قرار گیرد. در دسته دعاوی کیفری نیز ممکن است از رمزارزها برای ارتکاب پولشویی استفاده شود یا رمزارزهای دیگران با کلاهبرداری از دسترس آنها خارج شوند.