حقوق و دعاوی بانکی

در اقتصاد کشور ما، نظام بانکی همواره محور اصلی و نقطه ی اتصال بین بازار های پولی و سایر بازار ها بوده است.

فهرست مطالب

مقدمه

در اقتصاد کشور ما، نظام بانکی همواره محور اصلی و نقطه ی اتصال بین بازار های پولی و سایر بازار ها بوده است. به همین جهت بازارهای
پولی همواره یکی از عوامل تاثیرگذار در نظام بانکی ایران محسوب می شوند.بنابراین بازار پول یکی از ارکان مهم اقتصاد است که تعیین و
کنترل متغیر های آن می تواند تاثیر مستقیمی بر بازار حقیقی اقتصاد داشته باشد و متغیر هایی همچون نرخ رشد اقتصادی، نرخ بیکاری و
نرخ تورم را تعیین نماید. ما در این گفتار به بررسی مفاهیم اساسی حقوق بانکی و دعاوی بانکی می پردازیم. و همچنین در رابطه با فعالیت های
بانکی و اختالفات حقوقی بین بانک و مشتری، اختالفات بین بانک ها، تخلفات بانکی و سایر موارد مشابه و راه حل های دعاوی بانکی را
نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد.

۱- حقوق و دعاوی بانکی:

: به مجموعه قوانین و مقررات حاکم بر روابط بانکی و حقوق و تعهدات مترتب بر آن اشاره دارد این حقوق و
دعاوی شامل قوانین مربوط به انعقاد قراردادهای بانکی، اعتبارات،تسهیالت بانکی،حسابهای بانکی ،پرداختهای الکترونیکی ،حمایت از حقوق
مشتریان و سایر مسائل مرتبط با فعالیتهای بانکی است. هدف اصلی حقوق بانکی،تنظیم روابط حقوقی بین بانک و مشتریان و دیگر افراد
مرتبط با بانک ها است.

۲- قوانین حقوقی بانکی:

قوانین حقوقی بانکی شامل قوانینی است که برای تنظیم روابط حقوقی بین بانک و مشتریان و دیگر افراد
مرتبط با بانک ها تعیین شده است .این قوانین به منظور حفظ منافع بانک و مشتریان و تنظیم روابط مالی و بانکی به کار می روند. قوانین
حقوقی بانکی شامل : قوانین قراردادی، قوانین مالی،قوانین حقوقی عمومی.

۳- دعاوی بانکی:

نیز به تمامی اختالفات و نزاعات حقوقی و قضایی که بین بانکها و مشتریان یا بین خود بانکها پیش میآید، اشاره
دارد.دعاوی بانکی معموالًبه علت عدم رعایت تعهدات قراردادی،خسارتهای مالی،نقض قوانین مالی و بانکی و سایر اختالفات حقوقی به
وجود میآیند.این نزاعات ممکن است شامل درخواست های بازپرداخت تسهیالت بانکی ،درخواست تسویه حساب، ادعاهای مربوط به خسارت
ناشی از عملکرد بانک،تخلفات بانکی ،قراردادهای اعتباری،قراردادهای وام،قراردادهای سپرده گذاری و سایر مسائل مشابه باشد.به عنوان
مثال،اگر یک فرد وامی از بانک دریافت کرده و قادر به پرداخت آن نباشد،بانک ممکن است اقدام به تعقیب حقوق خود کند.همچنین،اگر بانک
به نحوی تخلف کند و باعث ضرر یا خسارت به مشتری شود،مشتری میتواند اقدام به ارائه شکایت و دعوای قضایی کند.
در حقووق و دعواوی بوانکی، دو نوو دعووا وجوود دارد: الف :دعواوی مربووط بوه بانوک: موضووعاتی ماننود اجورای قرارداد،سوپردههوا و
تسوهیالت اعتبواری بانک،ضومانتناموههوا و مووارد دیگور موورد بررسوی قورار مویگیرنود. ب: دعواوی مربووط بوه مشوتریان بانوک:
موضوعاتی مانند تعهدات بانکی،اجرای قرارداد،تضمینهای بانکی،سپردهها و وامها بررسی میشود

۴- راه های حل دعاوی بانکی:

در صورت وقو دعوای بانکی،ممکن است از راه حل های دعاوی مختلف استفاده شود،این راه ها شامل
رفع اختالفات توسط داوری، رسیدگی به دعاوی در دادگاه ها، یا استفاده از روشهای جبران خسارت و توافقات طرفین است. انتخاب راهحل
مناسب بستگی به نو دعوای بانکی و شرایط طرفین دارد.
حقوق و دعاوی بانکی در هر کشور ممکن است متفاوت باشد و بسته به قوانین و مقررات آن کشور تعیین شود.همچنین، بانک ها نیز ممکن
است در قراردادهای خود شرایط و ضوابط خاصی را برای حل و فصل اختالفات بانکی تعیین کنند
گفتار دوم
مفاهیم اساسی
حقوق بانکی به حمایت های قانونی و امتیازاتی اطالق می شود که افراد در مورد حساب های بانکی و تراکنش های مالی خود دارند.این
حقوق تضمین می کند که با مصرف کنندگان منصفانه رفتار شود و به خدمات و حمایت های خاصی دسترسی داشته باشند.
در اینجا به برخی از جنبه های کلیدی حقوق بانکی در جهت حمایت از مشتریان می پردازیم:

برخی از جنبه های کلیدی:

در اینجا به برخی از جنبه های کلیدی حقوق بانکی در جهت حمایت از مشتریان می پردازیم:
1 مشتریان حق دارند حساب بانکی خود را باز کنند و از آن استفاده کنند.حساب بانکی شامل امکاناتی مانند
سپردهگذاری،برداشت ،انتقال و پرداخت های الکترونیکی است .
2 بانک ها ملزم به حفظ حریم خصوصی اطالعات مشتریان خود هستند و نباید اطالعات شخصی آنها را بدون
اجازه منتشر کنند.آنها باید اقدامات الزم را برای محافظت در برابر دسترسی یا افشای غیرمجاز این اطالعات داشته باشند
3 بانک ها بایدمشتریان خود را در مورد هزینهها،نرخ بهره،شرایط ومقررات جدیدمطلع کنند.
4 بانک ها موظف به حفظ اموال مشتریان خود هستند و نباید از آنها سوءاستفاده کنند یا آنها را به خطر بیاندازند.
5 در صورتی که بانکها از تعهدات خود عقب نمانند،مشتریان حق دارند از طریق راه های قانونی
جبران خسارت بگیرند.
6 بانک ها حق دارند هزینه های خدمات بانکی را تعیین کنند و شرایط استفاده از خدمات را مشخص
کنند.
7 : بانکها نباید در ارائه خدمات به مشتریان خود تبعیض کنند و همه مشتریان را به طور عادالنه برابر باشند.
8 بانک ها موظف به حفظ امنیت سیستمهای خود هستند تا از دسترسی غیرمجاز و سرقت اطالعات جلوگیری کنند.
برای افراد مهم است که از حقوق بانک ی خود آگاه باشند و شرایط و ضوابط حساب های خود را درک کنند. این م ی تواند به آنها کمک کند تا
تصمیمات آگاهانه بگیرند و از خود در برابر مسائل یا سوء استفاده های احتمالی محافظت کنند. اگر افراد هر گونه نگرانی یا سؤالی در مورد
حقوق بانکی خود دارند، می توانند با بانک خود تماس بگیرند یا با منابع ارائه شده توسط سازمان های نظارتی مشورت کنند.این توضیحات
مختصری درباره حقوق بانکی بود.الزم به ذکر است که این فهرست صرفا یک نمونه است و حقوق بانکی ممکن است بسته به قوانین و
مقررات هر کشور یا منطقه متفاوت باشد.

✓ به طور کلی، دعاو ی بانکی میتواند به دالیل مختلفی شامل اختالفات مالی، قرارداد ی، قانونی و سایر موارد مشابه منجر شود .به
طور مثال:
-1اختالفات بین بانک و مشتری، مانند عدم پرداخت اقساط وام، عدم پرداخت کارمزد و سود حساب، عدم پرداخت بدهیهای معوق و سایر
موارد مشابه-2. اختالفات بین بانک ها، مانند اختالفات در مورد تعیین نرخ بهره، اختالفات در مورد تعیین شرایط و ضوابط اعطای وام و سایر
موارد مشابه-3. تخلفات بانکی، مانند تخلفات در مورد اعطای وام، تخلفات در مورد اعطای کارت اعتبار ی، تخلفات در مورد انتقال وجه و
سایر موارد مشابه-4. اختالفات در مورد قراردادهای بانکی ، مانند اختالفات در مورد شرایط و ضوابط قراردادهای بانک ی، اختالفات در مورد
تعیین نرخ بهره و سایر موارد مشابه-5. اختالفات در مورد ضمانتنامههای بانکی ، مانند اختالفات در مورد شرای ط و ضوابط ضمانتنامه های
بانکی ، اختالفات در مورد تعیین مبلغ ضمانتنامه و سایر موارد مشابه. -6اختالفات در مورد اسناد تجاری، مانند اختالفات در مورد چکهای
برگشتی، اختالفات در مورد سفته های بانکی و سایر موارد مشابه-7. اختالفات در مورد مسائل مالی، مانند اختالفات در مورد تعیین مبلغ
مالیات، اختالفات در مورد تعیین مبلغ حقوق و سایر موارد مشابه-.8 اختالفات در مورد مسائل قانونی، مانند اختالفات در مورد تعیین حقوق و
تعهدات طرفین، اختالفات در مورد تعیین مسئولیتهای طرفین و سایر موارد مشابه.
در ایران،بانکها به دو دسته عمده تقسیم می شوند:بانک های عمومی و بانک های خصوصی.
-1بانکهای عمومی عمدتاًبه دو دسته تجاری و مرکزی تقسیم میشوند.
الف-بانک تجاری:بانکی است که فعالیتهای خود را در زمینه امور تجاری و مالی انجام می دهد. ب-بانک مرکزی:بانکی است که مسئولیت
تنظیم و کنترل سیاستهای پولی و ارزی در کشور را برعهده دارد.
-2بانکهای خصوصی نیز عمدتاًبه دو دسته دولتی و خصوصی تقسیم میشوند.
الف-بانکهای دولتی بانکهایی هستند که مالکیت دولتی دارند. ب-بانکهای خصوصی بانکهایی هستند که مالکیت آنها در دست شخص
یا شرکت خصوصی است.
به عالوه ، در ایران بانکهای تخصصی نیز وجود دارند که به دلیل فعالیتهای خاص خود، مستقل از دسته بندیهای فوق هستند.به عنوان
مثال، بانک صادرات که بانک صادرات ایران است که به تجارت بینالمللی متمرکز است و بانک کشاورزی که برای تامین نیازهای امور
کشاورزی ایجاد شده است. در ایران همچنین بانک های اسالمی نیز فعالیت می کنند که بر اساس اصول شریعت اسالمی فعالیت می کنند و
به جای سود و سپرده ،به دنبال بهرهای به نام مساهمت مشارکتی هستند .بانک مرکزی ایران نیز در حال حاضر دارای معاونت بانکداری
اسالمی است که به نظارت بر بانک های اسالمی می پردازد. در کل، بانکها در ایران دارای قوانین و مقررات مختلفی هستند و هر بانک باید
از طریق سازمان بانکداری مرکزی، شرایط و مقررات مربوط به فعالیت خود را رعایت کند.

حل و فصل اختلافات بانکی داخلی و بین المللی بانکی :

1 شیوه حقوقی شامل رسیدگی قضایی و داوری است. ال : رسیدگی قضایی به عنوان رسمی ترین شیوه حل و فصل روشی نسبتا
کند، پرهزینه، نامطمئن و علنی است که در دادگاه های دولتی انجام می پذیرد. ب: دومین شیوه حقوقی، داوری می باشد.داوری
فرآیندی شبه محاکمه است.این شیوه به دلیل برخورداری از سرعت،پایین بودن هزینه ها و عدم پایبندی به تشریفات غیرضرور.
-2 روشهای غیرحقوقی شامل مذاکره، میانجیگری، کدخدا منشی و کارشناسی است.رسیدگی به اختالفات با استفاده از این روش
ها،می تواند در سریعترین زمان و بدون توسل به فرآیندهای دادرسی طوالنی انجام گیرد.

نتیجه گیری:

1 شیوه حقوقی شامل رسیدگی قضایی و داوری است. ال : رسیدگی قضایی به عنوان رسمی ترین شیوه حل و فصل روشی نسبتا
کند، پرهزینه، نامطمئن و علنی است که در دادگاه های دولتی انجام می پذیرد. ب: دومین شیوه حقوقی، داوری می باشد.داوری
فرآیندی شبه محاکمه است.این شیوه به دلیل برخورداری از سرعت،پایین بودن هزینه ها و عدم پایبندی به تشریفات غیرضرور.
-2 روشهای غیرحقوقی شامل مذاکره، میانجیگری، کدخدا منشی و کارشناسی است.رسیدگی به اختالفات با استفاده از این روش
ها،می تواند در سریعترین زمان و بدون توسل به فرآیندهای دادرسی طوالنی انجام گیرد.